PERSBERICHT 20/08/2021 - PAPIERSCHAARSTE : oorzaken en gevolgen

Economisch-fiscaal

Verschillende media berichtten de afgelopen dagen over de problematiek van schaarste op de papiermarkt. Dikwijls werd dit gelinkt aan de gevolgen voor de boekensector. Terecht, maar het probleem is veel groter en betreft bijna alle papiersoorten en karton. De impact van dit fenomeen voor drukkerijen, uitgevers, papier- en verpakkingsproducenten én hun klanten kan dan ook niet uitblijven.

Febelgra als sectorfederatie van de Belgische grafische industrie en inDUfed als koepelorganisatie van o.m. Cobelpa en Fetra (respectievelijk de federaties van de papier- en kartonfabrikanten en van de papier- en kartonverwerkingsindustrie) lichten de achtergrond van deze disruptie verder toe.

Papier en karton zijn de facto topproducten in een circulaire economie (recyclagegraad van 72% in Europa) en zijn pioniers van de bio-economie (de papierketen draagt o.a. bij aan duurzaam bosbeheer). Bovendien bieden deze producten een hoge toegevoegde waarde. Karton is toonaangevend geworden als verpakkingsmateriaal en papier bewijst meer dan ooit zijn tactiele, cognitieve meerwaarde en is een efficiënte reclamedrager. De actuele schaarste van deze grondstoffen heeft echter zo zijn gevolgen.

Oorzaken van de schaarste

Vooreerst is er de daling van de vraag naar grafisch papier de afgelopen jaren, die als gevolg heeft gehad dat de productiecapaciteit en het aantal werknemers die actief zijn in de papierproductie sterk gedaald is. Daarnaast is de vraag naar kartonverpakkingen – mede door corona – wereldwijd geëxplodeerd. Daardoor is voor de grafische papierproductie een toenemende competitie op de markt van oud (recycleerbaar) papier ontstaan. Ook is er opnieuw ‘China’ en bij uitbreiding de Aziatische markt : daar is de vraag naar papier enorm gestegen. Om aan deze vraag te voldoen - en alhoewel minder dan 15% van de pulp die bij ons gebruikt wordt van buiten Europa afkomstig is, koopt China grote volumes pulp – de basisgrondstof voor het maken van diverse papiersoorten – op tegen hogere prijzen met navenant effect voor de Europese markt. Maar nu wij in Europa terug méér volume nodig hebben, is er bijgevolg (voorlopig) een tekort ontstaan. Het mondiaal gegeven van deze problematiek is tekenend.

Grote ontwrichting van de leveringstermijnen

Andere vaststellingen leiden ertoe dat drukkerijen en klanten een grotere onzekerheid hebben wat betreft leveringstermijnen. Zoals hierboven al vermeld, hebben de Europese papierproducenten door de langdurige daling van de vraag de afgelopen 10 jaar, hun arbeidsorganisatie en productiecapaciteit afgebouwd en er is ook nog steeds uitval van personeel door de pandemie. Nu er terug een toename is van de vraag op de lokale markten vallen er hierdoor gaten in de productiecapaciteit die niet makkelijk op te vangen zijn. Daarnaast zijn de logistieke kanalen nog steeds verstoord in gans Europa. Er is algemeen een gebrek aan transportcapaciteit waardoor grondstoffen niet tijdig tot bij de producent geraken. Uiteraard leidt dit op zijn beurt tot een forse stijging van de transportkosten.

Forse stijging van de prijzen

Op zich het logisch gevolg van een tekort. Daarenboven zijn de energieprijzen overal aan het stijgen die op hun beurt samen met de hogere transportkosten, de papier- en kartonprijzen extra doen stijgen. Bovendien voert Azië minder drukwerk uit naar Europa. Dit heeft als consequentie dat nu Europa terug meer papiervolumes nodig heeft, er bijgevolg (voorlopig) een tekort ontstaat. Het mondiaal gegeven van deze problematiek is tekenend.

Niet alles is kommer en kwel, maar er zijn consequenties…

De schaarste en prijsstijgingen van de grondstoffen doet zich eveneens voor in andere sectoren. Denk maar aan staalproducten, aluminium, hout en isolatiematerialen. Onderliggend wijst dit overduidelijk op een mondiale herneming van de economie. En dat is positief voor iedereen.

Evenwel kunnen wij er niet omheen dat de prijsstijgingen en storingen van de leveringstermijnen niet zonder gevolgen kunnen blijven. Drukkerijen leven in onzekerheid om hun leveringsbelofte na te komen; uitgevers hebben schrik dat ze niet meer kunnen voldoen aan de vraag van de consument en een prijsstijging van het papier- of karton eindproduct is onvermijdelijk geworden.
Het is moeilijk om het aandeel van de papierprijs in de totale productiekost in één cijfer uit te drukken want deze hangt af van de diverse en concrete toepassingen (boekdruk, reclamedruk, magazines, verpakkingsmateriaal, etc…). Maar voor vele toepassingen maakt de papier- en kartonprijs tot 50% uit van de totale productiekost en dat heeft dus een belangrijke impact.

In afwachting van een marktstabilisatie en mede door de traditionele hogere vraag naar drukwerk in het najaar zijn (tijdelijke) prijsstijgingen voor veel bedrijven van de sector en hun consument onvermijdelijk. Maar gezien zowel de economische als ecologische waarde van onze producten menen wij hierin geen onoverkomelijk probleem te zien.

Voor meer info, kan u terecht bij marc.vandenbroucke@febelgra.be